سعید آجورلو:باید درباره سوریه به صراحت حرف زد

سعید آجورلو در یادداشتی پیرامون تحولات سوریه نوشت؛ درباره وقایع سوریه چند نکته مورد توجه است:

۱/ آنچه در سوریه روی داده از لحاظ جامعه شناسی سیاسی، «شورش» است نه انقلاب و جنبش اجتماعی. گرچه شورش حتما بدون پایگاه اجتماعی نیست اما شیوه ورود به شهرها بر مبنای «شورش مسلحانه» انجام گرفته است. خاورمیانه در ۲۰۱۱ طیفی از جنبش و ناجنبش و انقلاب را تجربه کرده بود که در لیبی و سوریه به شورش مسلحانه و جنگ داخلی انجامید. بنابراین در خاورمیانه همچنان ادبیات جنبش ها با شورش های مسلحانه تحت الشعاع قرار می گیرد.

۲/ رویکرد روسیه به این ماجرا پندآموز است. روسیه اساسا متحدی ندارد جز منافع خود. درک نگاه بین المللی روسیه از این جهت اهمیت دارد که مساله سوریه، تا کنون بر خلاف سال های گذشته، مساله پوتین نیست در حالی که ایران از سمت اروپا متهم به شراکت در جنگ اوکراین شده است. شراکت استراتژیک زمانی اتفاق می افتد که نگاه دو شریک به مسائل، مخرج مشترک بزرگی داشته باشد. نیاز به یک گفت و گوی صریح با روسیه داریم. در این گفت و گو باید تاکید شود که براندازی بشار شکست غیر قابل جبرانی برای مسکو است.

۳/ الگوی تبدیل جنبش ها و نهضت های سلفی اهل سنت به دولت های ملی اکنون به یک الگوی مطلوب برای غرب تبدیل شده است. از سنتز میان اخوان و القاعده، نسل جدیدی از سلفی ها برای دولت داری مجهز شده اند که در مقابل اسراییل و غرب محافظه کارند و معنای خود را در نزاع های مذهبی جستجو می کنند. تبدیل جنبش و شورش به دولت، قبل از این در افغانستان پاسخ گرفته است. گرچه این مدل برای سوریه به این آسانی نیست. تبدیل شدن جولانی و تحریرالشام به دولت مرکزی به آسانی تبدیل طالبان به دولت مرکزی افغانستان نیست.

۴/ از میان موضوع های قابل بحث، انفعال بشار اسد در این سال ها و در این روزها بسیار تعجب برانگیز است. بشار اسد فرصت داشت تا برای بازسازی جامعه خود اقداماتی کند و در عین حال برای امنیت سوریه تدابیر جدیدی خلق کند تا با بحران مشروعیت و مقبولیت مواجه نشود. اکنون هم فرصت دارد تا با طرح و ایده جدید مقابل تکفیری ها بایستد و عافیت جویانه برخورد نکند. هنوز زمان کافی برای مقابله با تکفیری ها وجود دارد.

۵/ براندازی دولت اسد یک نقشه اسراییلی برای دفع کردن تهدیدهای فوری شامات برای رژیم است. اساسا رژیم امنیت خود را در ناامنی ایران می بیند. بنابراین تردیدی نیست که این موازنه وحشت باید از جانب ایران در مقابل رژیم همچنان مستقر باشد.