قهرمان‌پور: نباید درباره عبارت‌های گزارش آژانس بی‌تفاوت باشیم

یک کارشناس مسایل بین‌الملل درباره گزارش اخیر آژانس که در آن تاکید شده، آژانس توانایی کنار هم قرار دادن درست اطلاعات در برخی حوزه‌های فعالیت هسته‌ای ایران حتی در صورت احیای برجام را ندارد، گفت: به نظرم این رویکرد، یک اقدام پیشگیرانه است که اگر برجام احیا شد باز آژانس نیازمند این است که دسترسی‌های فراپروتکلی داشته باشد.

رحمان قهرمان‌پور درباره سفر مدیرکل آژانس به تهران گفت: به نظرم این سفر از جهات زیادی مهم است؛ چند روز دیگر اجلاس فصلی شورای حکام است و با توجه به این که در نشست قبلی کشورهای اروپایی و آمریکا درباره ایران قطعنامه صادر کردند اجلاس ماه مارس کلیدی است که ببینیم قرار است آنها به سمت بازگرداندن مکانیسم ماشه حرکت کنند یا کاهش تنش. به علاوه این نشست و گزارش بعدی آژانس درباره نظارت‌های پادمانی در مورد غنی سازی ۸۴ درصدی و نیز سه مساله باقی‌مانده بسیار مهم خواهد بود.

وی درباره گزارش برجامی آژانس که اخیرا منتشر شده به ویژه این بخش از گزارش که گفته است "حتی در صورت احیای توافق هسته‌ای، به دلیل عدم اجرای تدابیر مرتبط با شفاف‌سازی ذیل برجام توسط ایران، آژانس توانایی کنار هم قرار دادن درست اطلاعات در برخی حوزه‌ها از جمله موجودی سانتریفیوژها را نخواهد داشت" گفت: نکته‌ای که در این رابطه وجود دارد بسیار مهم است، البته مساله‌ی تازه‌ای نیست.

این کارشناس مسایل بین‌الملل افزود: راستی‌آزمایی چهار عنصر دارد، درست بودن اطلاعات، کامل بودن اطلاعات و آگاهی آژانس از دامنه و ماهیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران. آژانس برای این که تایید کند فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح آمیز است باید به این چهار عنصر دست پیدا کند. آنچه در این گزارش و گزارش های دیگر آمده این است که آگاهی آژانس از دامنه فعالیت ایران به تدریج در حال کاهش است. آژانس می گوید عدم آگاهی من ممکن است به دلیل ندادن اطلاعات کامل یا درست نبودن آنها باشد. پس این عناصر به هم مرتبط هستند.

قهرمان‌پور با بیان اینکه مدیرکل آژانس در گزارش اخیرش به شکل "سخت‌گیرانه‌ای" سعی دارد بر این مساله تاکید کند که آگاهی آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای ایران کم شده است و حتی اگر برجام احیا شود نباید انتظار داشت که بگویم این فعالیت‌ها تحت نظارت کامل است گفت: به نظرم این رویکرد، یک اقدام پیشگیرانه است که اگر برجام احیا شد باز نیازمند این است که آژانس دسترسی‌های فراپروتکلی داشته باشد که این هم می‌تواند شامل پروتکل الحاقی باشد و هم دسترسی‌های فراتر از آن.

وی ادامه داد: اما این موضوع معنای فنی دیگری هم دارد. به هر حال آژانس منبع اصلی اظهار نظر درباره ابعاد فنی برنامه هسته‌ای ایران است. یکی از این ابعاد زمان گریز هسته‌ای است که یکی از ستون‌های برجام بود و بعد از خروج ترامپ و ادامه فعالیت‌های هسته‌ای به شکل سابق درباره این زمان گریز اختلافاتی بین اروپا و آمریکا و اسراییل شکل گرفت. اسراییل می‌گفت ایران برخی فعالیت‌هایش را تعطیل نکرده است، آمریکا می‌گفت ایران دنبال سلاح هسته‌ای نیست و اروپا هم نظر دیگری داشت، اما همه می دانیم در این میان، نظر آژانس به لحاظ فنی مهم و تعیین کننده است.

این کارشناس مسایل بین‌الملل تصریح کرد: از این رو عبارت‌های حقوقی و فنی که آژانس در گزارشش به کار می‌گیرد مهم است و نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم. رویکرد سخت‌گیرانه آژانس در گزارش اخیر و دیگر گزارش‌هایش ناظر به این چند سال گذشته است که ایران در اعتراض به افزایش تحریم‌ها و عدم اجرای تعهدات برجامی از سوی طرف های دیگر، کاهش داده است.

وی گفت: به عبارتی آنها می‌گویند در سال ۲۰۱۵ وقتی برجام توافق شد، ایران یک سال تا گریز هسته‌ای فاصله داشت، الان شش ماه یا دو ماه یا چند هفته فاصله دارد، پس آن توافق اگر بخواهد الان احیا شود، دیگر نمی‌تواند با همان نظام پادمانی و زمان‌بندی که در برجام آمده است ادامه یابد.

قهرمان‌پور درباره رویکرد آژانس نسبت به موضوع غنی‌سازی بالای ۸۴ درصد تصریح کرد: باید دید آژانس ارزیابی و توضیح ایران را قبول می‌کند یا نه. هنوز نمی دانیم آژانس این استدلال را خواهد پذیرفت یا نه.