بیمه تامین اجتماعی | سوابق بیمه تامین اجتماعی
خبر مهم برای بیمه شدگان تامین اجتماعی | برخورداری نوادگان دختری از مستمری اجداد با این روش
براساس قانون تامین اجتماعی پرداخت مستمری به بازماندگان واجد شرایط بیمه شده در گذشته ضروری است؛ اما آیا نوادگان فرزندان دختر هم می‌توانند مستمری اجداد خود را دریافت کنند؟
بیمه بیکاری در نظام بیمه تأمین اجتماعی درواقع جبران بخشی از زیانی است که کارگر در اثر از دست دادن شغل خود متحمل می‌شود و جزو جدایی‌ناپذیر تأمین اجتماعی است. اما سازمان تأمین اجتماعی به دلیلِ کسریِ منابع و عدم تعادل بین منابع و مصارف، قانونی را که در سال ۶۹ مصوب شد، تغییر داد تا با کاهشِ مشمولانِ دریافتِ این مستمری بارِ مالیِ کمتری از پرداختِ بیمه بیکاری به دوش بکشد.در سال ۱۳۸۴ طی تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت کار و سازمان تأمین اجتماعی، دایره‌ی حمایتی قانون بیمه‌بیکاری بیمه تامین اجتماعی تنگ‌تر شد و از آن به بعد دریافتِ مستمریِ بیمه بیکاری بیمه تامین اجتماعی برای تعداد بسیاری از بیمه‌شدگان میسر نبود.
خدمات سازمان تامین اجتماعی در قالب تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت، جامعه بازنشستگان، کارگران، حقوق‌بگیران، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، خانواده‌های بی‌سرپرست، بیکاران، ازکارافتادگان و بیماران را تحت پوشش قرار داده و این جمعیت در قالب مقررات حمایتی، امدادی و بیمه‌ای از مزایای این سازمان بهره‌مند می‌شوند.
برقراری مستمری بازماندگان متوفی نیز یکی از تعهدات بلندمدت این سازمان اجتماعی - اقتصادی است که براساس ماده «۳» قانون با فوت بیمه‌شده به خانواده و بازماندگان واجد شرایط پرداخت می‌شود. اما شرایط برخورداری از این مستمری چیست؟
مطابق با «ماده ۸۰ قانون تامین‌اجتماعی» بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شده متوفی در صورت فوت بیمه‌شده بازنشسته و بیمه‌شده ازکارافتاده کلی مستمری‌بگیر می‌توانند از این مستمری بهره‌مند شوند.
بازماندگان بیمه‌شده‌ای که در ۱۰ سال آخر حیات خود حداقل حق‌بیمه یک‌سال کار را پرداخت کرده باشد؛ «مشروط بر پرداخت حق بیمه ٩٠ روز فعالیت ظرف آخرین سال حیات» نیز از جمله افراد واجد شرایط محسوب می‌شوند.
چنانچه بیمه‌شده فاقد شرایط مقرر در این ماده قانونی (بند ٣ ماده ٨٠ قانون تامین‌اجتماعی) باشد، اما حداقل ٢٠ سال سابقه پرداخت حق‌بیمه قبل از فوت را داشته باشد نیز بازماندگان او می‌توانند از این مستمری استفاده کنند.
«در صورتی که بیمه‌شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده باشد؛ ولی دارای سابقه پرداخت حق‌بیمه بین یک تا بیست سال باشد» نیز شرایط دریافت و برقراری مستمری بازماندگان او فراهم می‌شود.
همچنین در صورتی که بیمه‌شده در اثر «حادثه ناشی از کار» یا «بیماری‌های حرفه‌ای» فوت کند، خانواده و بازماندگان او باید بتوانند از این اعتبار حمایتی برخوردار شوند.
عیال دائم بیمه‌شده متوفی و شوهر بیمه‌شده زن؛ مشروط بر اینکه نخست تحت تکفل زن بوده و ثانیاً سن او از شصت سال بیشتر باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون تأمین‌اجتماعی ازکارافتاده بوده و مستمری از سازمان دریافت نکند و نیز فرزندان ذکور متوفی؛ در صورتی که سن آنها حداکثر ١٩ سال تمام و پس از آن منحصراً در صورت اشتغال به تحصیل در مقاطع دانشگاهی بوده و یا «معلول ازکارافتاده نیازمند» شناخته شوند، از جمله بازماندگان واجد شرایط متوفی برای دریافت مستمری به‌شمار می‌روند.
فرزندان اناث متوفی؛ در صورتی که فاقد شغل و شوهر باشند و پدر و مادر متوفی؛ در صورتی که نخست تحت تکفل بیمه‌شده بوده و سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه سال تجاوز کرده باشد یا به تشکیل کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون تأمین‌اجتماعی ازکارافتاده باشند و از سازمان تامین اجتماعی دریافت نکنند نیز استحقاق دریافت مستمری بیمه‌شده درگذشته را خواهند داشت.
به عبارت دیگر، همسر، فرزند، پدر و مادر و شوهر بیمه‌شده زن در صورت احراز شرایط مقرر می‌توانند تحت تکفل بیمه‌شدگان اصلی قرار گرفته و در صورت فوت وی، از واجدین شرایط دریافت این مستمری محسوب می‌شوند.
مدارک لازم برای برقراری مستمری بازماندگان بیمه‌شده چیست؟
درخواست بازماندگان متوفی مبنی بر تقاضای برقراری مستمری، اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی متوفی و بازماندگان واجد شرایط، اصل و تصویر گواهی وفات بیمه‌شده صادره از سوی سازمان ثبت احوال، اصل و تصویر سند رسمی ازدواج دائم متوفی و همسر وی، گواهی اشتغال به تحصیل معتبر و تأیید شده از سوی مراجع ذیصلاح (در خصوص فرزندان ذکور)، تعهدنامه فرزندان اناث مبنی بر نداشتن شغل و شوهر و مدارک احراز وقوع حادثه (اعم از ناشی یا غیرناشی از کار؛ در مواردی که علت فوت بیمه‌شده بر اثر وقوع حادثه بوده است) نیز از مدارک مورد نیاز برای برقراری این مستمری است.
آیا ازدواج همسر بیمه‌شده متوفی مانع از دریافت مستمری می‌شود؟
باتوجه به بند یک ماده ۴۸ قانون حمایت از خانواده که «ازدواج را مانع از دریافت مستمری همسران بازمانده نمی‌داند» ازدواج همسران بیمه‌شدگان یا مستمری‌بگیران متوفی نیز مانع از دریافت این مستمری نخواهد شد.
میزان مستمری همسر (شوهر) بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر زن متوفی نیز معادل پنجاه درصد مستمری استحقاقی بیمه‌شده است؛ میزان مستمری هر فرزند بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر زن متوفی معادل بیست و پنج درصد مستمری استحقاقی بیمه‌شده بوده و در صورتی که پدر و مادر را از دست داده باشد، مستمری او دو برابر میزان مذکور خواهد بود.
میزان مستمری هریک از پدر و مادر بیمه‌شده یا مستمری بگیر زن متوفی نیز معادل بیست درصد مستمری استحقاقی بیمه‌شده است. اما آیا نوادگان اناث هم از مستمری اجداد برخوردار می‌شوند؟
رئیس اداره امور بازماندگان سازمان تامین‌اجتماعی در پاسخ به این پرسش گفت: نوادگان اناث «در صورتی که مدارکی دال بر تحت کفالت اجداد خود داشته باشند» می‌توانند درخواست برقراری مستمری داشته باشند. نوادگان اناث «در صورتی که مدارکی دال بر تحت کفالت اجداد خود داشته باشند» می‌توانند درخواست برقراری مستمری داشته باشند.
رضا دهقان‌زاده افزود: نوادگان از طریق سامانه خدمات غیرحضوری این سازمان به نشانی es.tamin.ir درخواست دریافت و برقراری مستمری اجداد (بیمه‌شده) را پیگیری کنند.
به گفته این مسئول، ثبت اطلاعات افراد تبعی مرحوم نیز در سامانه مذکور ضروری خواهد بود.
