هشدارنفتی به کاخ‌سفید
چند روز پیش بود که کشورهای عضو اوپک‌پلاس، تصمیم گرفتند تولید روزانه نفت خود را دومیلیون بشکه کاهش دهند، آن‌هم در آستانه فصل سرما که قیمت‌های جهانی نفت و گاز به‌طور خیره‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده است. همین موضوع موجب بروز انتقاداتی نسبت به این سازمان شده است به‌ویژه از سوی آمریکایی‌ها.واشنگتن معتقد است که اوپکی‌ها به همراه روسیه، از نفت به‌عنوان سلاح استفاده و طرف‌های مقابل را تهدید به اقدام متقابل کرده‌اند. با وجود این تصمیم‌گیرندگان نفتی، روبه‌روی آمریکا ایستاده و بیان می‌کنند تصمیم فوق، صرفا اقتصادی است.
موضوع از این قرار است که با حمله روسیه به اوکراین، قیمت نفت تا نزدیکی ۱۲۰دلار صعود کرد. با چنین قیمتی، کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت جهان مانند خود روسیه، عربستان، عراق، امارات و... به درآمدهای بادآورده‌ای دست‌یافتند که شاید خوابش را هم نمی‌دیدند. روسیه و عربستان روزانه یک‌میلیارد دلار درآمد کسب کردند و سایر اعضای اوپک‌پلاس، به همین تناسب با افزایش ورود دلارهای نفتی همراه شدند. بازنده اصلی هم کسی نبود جز آمریکا و اروپا که دوست نداشتند با یک بحران بزرگ مواجه شوند ولی این‌گونه شد.با قیمت‌های سه‌رقمی نفت، بحران انرژی در غرب ریشه دواند تا سرانجام طرح تحریم روسیه به‌عنوان سردمدار اوپک‌پلاس نهایی شود. غربی‌ها می‌خواستند موتور جنگی مسکو را متوقف کنند و از آنجا که سوخت این موتور، با درآمدهای نفتی و گازی تامین می‌شد، تحریم‌ها با شدت بیشتری اعمال شد.
تصویب تحریم‌ها، مصادف شد با کاهش مصرف چین. چنین اتفاقی قیمت نفت را در مسیر نزول قرار داد تا جایی که بهای هر بشکه نفت به زیر ۷۷دلار رسید. چنین کاهشی برای کشورهای صادرکننده، قابل قبول نبود. پس تصمیم گرفتند از تولید خود بکاهند تا عرضه کم شده و قیمت نفت بالا برود.
در نهایت عربستان و روسیه به همراه سایر کشورها، کاهش دومیلیون بشکه‌ای را کلید زدند تا قیمت دوباره به بالای ۹۰دلار برسد؛ تصمیمی که اصلا به مذاق آمریکا خوش‌نیامد و تنش‌های بین‌المللی را افزایش داد.
آغاز حملات به اوپک‌پلاس
آمریکا از این تصمیم خشمگین شد، به‌طوری‌که کاخ‌سفید مراتب ناامیدی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را از تصمیم «تنگ‌نظرانه» اوپک‌پلاس درخصوص کاهش تولید نفت اعلام کرد. بایدن در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان گفت: این اقدام برای عربستان عواقبی خواهد داشت.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که واشنگتن پس از تصمیم عربستان‌سعودی و اوپک‌پلاس برای کاهش عمده تولید نفت که به روند افزایشی بهای انرژی منجر شد، گزینه‌های گوناگون را درباره ادامه روابط با این کشور بررسی می‌کند.اعضای دموکرات کنگره آمریکا روز پنجشنبه خواستار کاهش فروش تسلیحات نظامی به عربستان‌سعودی شدند و برخی دیگر با اعتراض به کشته‌شدن غیرنظامیان در عملیات ارتش این کشور در یمن و همچنین موارد نقض حقوق‌بشر، روابط امنیتی واشنگتن را با ریاض مورد پرسش قرار دادند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت‌ملی کاخ‌سفید و برایان دیز مدیر شورای ملی اقتصاد آمریکا روز چهارشنبه به وقت محلی با انتشار بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند بایدن با انتقاد از تصمیم کاهش تولید نفت توسط اوپک‌پلاس، ادعا کرد این کار تبعات منفی بر کشورهای فقیر و در حال توسعه خواهد گذاشت.
کاملا اقتصادی بود!
با وجود انتقادات تند آمریکایی‌ها اما روسیه و عربستان به‌عنوان رهبران اوپک‌پلاس نظر دیگری دارند. مثلا، دیمیتری پسکوف،
سخنگوی مطبوعاتی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه طی اظهاراتی تأکید کرد که تصمیم اخیر اوپک و متحدان آن برای کاهش تولید نفت یک پیروزی برای عقل سلیم است. واشنگتن به دنبال اعمال تصمیمات خود در مورد بازار نفت و دستکاری قیمت‌هاست، حتی اگر به قیمت بی‌ثبات کردن بازار جهانی انرژی باشد.
ملک عبدالعزیز بن‌سلمان، پادشاه عربستان‌سعودی، اعلام کرد این کشور با جدیت برای حمایت از ثبات و توازن بازارهای نفت فعالیت می‌کند که شامل ایجاد و حفظ توافق اوپک‌پلاس بوده است.
وزارت خارجه عربستان هم در بیانیه‌ای گفت واشنگتن از این کشور خواسته بود که تصمیم اوپک و کشورهای هم‌پیمان برای کاهش تولید نفت یک ماه به تاخیر بیفتد.
عادل الجبیر، وزیر مشاور سعودی‌ها هم به شبکه سی‌ان‌ان گفت: عربستان‌سعودی همواره تلاش کرده است تا ثبات بازار نفت را تضمین کند و این به نفع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است. او تأکید کرد که عربستان به تنهایی این تصمیم را نگرفته و کاهش تولید نفت با اجماع ۲۲ کشور عضو انجام شده است.
دفاع همه‌جانبه
به‌جز عربستان و روسیه، سایر کشورهای عضو اوپک‌پلاس هم به دفاع از تصمیم خود پرداختند. عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد توافق کامل میان اعضای اوپک‌پلاس وجود دارد که بهترین رویکرد در برابر شرایط فعلی بازار در دوره ابهامات اخیر و عدم شفافیت، یک رویکرد پیش‌نگرانه است که از ثبات بازار حمایت کرده و دستورالعمل ضروری برای آینده را ارائه می‌کند.
وزیر انرژی الجزایر این تصمیم را تاریخی خواند و به همراه هیثم الغیص، دبیرکل اوپک که به الجزایر رفته است، نسبت به این تصمیم ابراز اطمینان کرد. الغیص در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که اوپک‌پلاس، توازن میان عرضه و تقاضا را هدف گرفته و به دنبال قیمت خاصی نیست.
کویت، عمان، امارات و بحرین هم طی بیانیه‌هایی جداگانه اعلام کردند این تصمیم با اتفاق‌نظر همه اعضا گرفته شده است.
هیثم الغیص، دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) گفت: تصمیم گروه اوپک‌پلاس برای کاهش تولید به اتفاق‌آرا بوده و هیچ پیام سیاسی ندارد، بلکه محصول مطالعات و اصول فنی بوده است.
وحید حاجی‌پور - دبیر گروه اقتصاد روزنامه جام جم
دیدگاه تان را بنویسید