برجام، ایران را قدرت اول منطقه می‌کند

روابط عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا به علت توافق هسته ای با ایران، دچار بحران شده و ممکن است به فاصله گرفتن این دو کشور از یکدیگر پس از هفتاد سال روابط نزدیک، منجر شود. امضای توافق هسته ای با ایران، راه را برای دستیابی توسعه بومی توان هسته ای ایران هموار و جیب نیروی قدس سپاه پاسداران را که تغذیه کننده گروه های مسلح در بسیاری از کشورهای عربی است، پر از پول می کند تا سلاح های خود را به سمت کسانی نشانه بروند که در گذشته به آمریکا برای تضمین امنیت خود متکی بودند. 

توافق با ایران که برای افکار عمومی آمریکا به عنوان توافقی برای جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته ای معرفی شده، تجاوز به نظام منطقه ای است که آمریکا پس از جنگ جهانی دوم ایجاد کرد. این توافق که آشکارا به زیان عربستان سعودی و اسرائیل است، نظامی توافقی را جایگزین ساختار کنونی امنیت منطقه ای می کند که در آن ایران که از حمایت روسیه و چین برخوردار است به هم پیمان جدید آمریکا تبدیل می شود و به این ترتیب هم پیمانان سابق آمریکا یعنی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و اسرائیل به متحدان درجه دوم تبدیل خواهند شد. 

به نظر می رسد دولت کنونی آمریکا بیشتر تمایل دارد از دوستان قدیمی خود در منطقه به عنوان سپر انسانی در برابر ایران استفاده کند. پس از اصابت موشک های بالستیک ایران به نزدیک کنسولگری آمریکا در اربیل عراق، تهران بیان داشت که ساختمانی مرتبط با اسرائیل را هدف قرار داده است و یک مقام ارشد دولت بایدن هم این اظهارات ایران را تایید کرد. هرچند سایر مقامات آمریکایی این ادعا را تکذیب کردند ولی همان تایید اولیه، تاثیر تبلیغاتی خود را گذاشته بود. برای کشورهای منطقه به ویژه عربستان سعودی عجیب و عبرت آموز بود که آمریکایی ها از اسرائیل در برابر ایران حمایت نکردند حال چگونه می توان انتظار داشت از عربستان حمایت کنند؟

حمایت ناکافی دولت های دونالد ترامپ و جو بایدن از عربستان سعودی در برابر حملات به تاسیسات نفتی این کشور موجب شد سعودی ها به این نتیجه برسند که علاوه بر دموکرات ها، جمهوری خواهان آمریکا نیز به دنبال حفظ روابط گذشته بین دو کشور نیستند. پافشاری دولت بایدن بر احیای توافق هسته ای با ایران، سعودی ها را متقاعد کرده که ایالات متحده آمریکا مصمم است نظام امنیتی منطقه ای را که قبلا خودش ایجاد کرده بود بدون توجه به عواقب منفی احتمالی آن، متلاشی کند. 

در شرایطی که آمریکا به خروج از منطقه خاورمیانه تمایل دارد، چینی ها به عربستان پیشنهاد کرده اند که در مقابل فروش نفت به چین و حفظ ثبات در بازارهای جهانی انرژی، هر سلاحی را که می خواهند از چین بخرند. به عبارت دیگر چینی ها همان معادله ای را به عربستان پیشنهاد کرده اند که آمریکا هفتاد سال برای حفظ ثبات در خاورمیانه، آن را به کار گرفت.