کدام راز باعث احتیاط روس‌ها در حمله به «خارکیف» شده؟

به نقل از مشرق، بعد از گذشت ۴ روز از ورود ارتش روسیه به خاک اوکراین در پاسخ به تلاش ناتو برای تغییر ساختارها و مرزهای موجود، نیروهای روس از چندین محور پیشروی خود را به درون خاک این کشور آغاز کردند.

یکی از محورهای پیشروی ارتش روسیه که حاشیه ها و خبرهای زیادی را به وجود آورده، مربوط به رسیدن این نیروها به استان و شهر "خارکیف" در شمال شرقی اوکراین است؛ شهری قدیمی و با سابقه طولانی تاریخی و صنعتی که از جمله مهم ترین نقاط تولید محصولات استراتژیک در دوره اتحاد جماهیر شوروی سابق محسوب می شد.

شهر خارکیف بین سالهای ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۴ به عنوان پایتخت اوکراین یعنی یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق بود و این استان و مرکز آن همواره از جمله پر جمعیت ترین مناطق کشور اوکراین به حساب می آمده است.

این شهر یکی از مهم ترین مراکز جذب دانشجویان در کشور اوکراین به حساب آمده و تا قبل از بروز درگیری های اخیر یکی از امن ترین شهرهای این کشور برای زندگی بود. خارکیف با توجه به داشتن این مزایا و بنا به سرشماری سال ۲۰۱۷ میلادی جمعیتی بیش از ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر را در خود جای داده بود.

زیر ساخت های صنعتی ؛ عامل اصلی ارزش خارکیف
در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق و خصوصا بعد از دوره جنگ جهانی دوم، اتحاد جماهیر شوروی به عنوان یکی از طرف های اصلی و پیروز، برنامه بازسازی بسیار سنگینی را به اجرا گذاشت که بخش زیادی از این برنامه مربوط به بخش غربی این کشور بود که در جریان جنگ آسیب فراوانی دید. در عین حال و با آغاز جنگ سرد بین مسکو و واشنگتن ، نیاز به توسعه همه جانبه باعث شد که ساخت و توسعه انواع زیرساخت ها در این کشور شدیدا دنبال شود و در این میان اوکراین سهم قابل توجهی از این کارخانه ها و دفاتر طراحی را به خود اختصاص داد.

در بسیاری از موارد خصوصا در حوزه توسعه سیستم های پیشران، ساخت زره پوش ها ، ساخت هواپیما و بالگرد و برنامه فضایی و حتی بحثی مثل ساخت ماشین آلات کشاورزی مثل تراکتور، این اوکراین بود که محل اصلی توسعه این سیستم ها محسوب می شد .

در فضای پس از اتحاد شوروی نیز فدراسیون روسیه در بسیاری از برنامه های صنعتی و خصوصا نظامی خود، وارد نوعی شراکت با اوکراینی ها شده و از محصولات شرکت ها و کارخانه های به جا مانده از عصر شوروی برای تکمیل پروژه های خود بهره می برد.
پس از درگیری های سال ۲۰۱۴ در شرق اوکراین قطع روابط دو طرف در حوزه های صنعتی و خصوصا نظامی باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای روسیه خصوصا در زمینه تهیه سیستم های پیشران و برخی پروژه های دریایی و هوایی شد.

وقتی به صورت خاص‌تر به اوکراین و پخش شدن صنایع این کشور نگاه می کنیم خواهیم دید که برخی از استراتژیک ترین صنایع اوکراین در استان خارکیف قرار دارد و حضور این صنایع به نوعی باعث شده روسها با احتیاط بیشتری در استان پیشروی کرده و از به کارگیری سلاح های سنگین دوری کنند.  در ادامه نگاهی به برخی از این صنایع راهبردی خواهیم داشت.

قلب زرهی بلوک شرق در خارکیف
اگر از علاقمندان به مسائل نظامی باشید اطلاع دارید که یکی از مهم ترین نقاط قدرت در ارتش شوروی سابق، توان تک زرهی سنگین و پر تعداد بود که برخی از مهم ترین دفاتر طراحی و کارخانه های ساخت ادوات زرهی از جمله تانک ها در دوره شوروی سابق، در کشور اوکراین و در استان خارکیف و خصوصا در اطراف شهر خارکیف بنا شده اند. از این میان، دو شرکت یکی موسوم به KMDB و دیگری کارخانه مالیشف، مشهورتر و مهمتر از بقیه صنایع هستند.
 

تانک اوپلوت ساخت اوکراین در خدمت ارتش تایلند
به طور خلاصه، تقریبا هر آنچه در حوزه تانک و زره پوش در اوکراین بخواهید در این دو شرکت پیدا می شود. چه تانک هایی مثل سری اوپلوت تا نفربرهایی مثل سری BTR-۴ که در سالهای اخیر این محصولات برخی موفقیت های صادراتی در کشورهایی مثل تایلند ، پاکستان و عراق را نیز تجربه کردند.
 

نفربر BTR-۴ ساخت کشور اوکراین
برای این که مخاطبان دچار اشتباه نشوند باید اضافه کنیم که برخی از محصولات توسط هر دو شرکت قابل ارائه هستند مثل تانک اوپلوت . در بخش ارائه بسته های ارتقاء برای انواع زره پوش ها موجوعه KMDB دست بازتری داشته و انواع ارتقاء را برای تانک های سری T ساخت شوروی سابق و ساخته های بعد از فروپاشی ارائه می دهد. این بسته های ارتقاء در تمامی حوزه ها مثل پیشران ، حفاظت و قدرت آتش وجود دارد.
 

بسته ارتقاء T-۵۵AGM برای تانک های سری تی ۵۵ از شرکت اوکراینی KMDB
نکته مهم و بسیار کلیدی درباره این دو شرکت بحث توان ساخت سیستم های پیشران برای انواع تانک و نفربرها است که این دو را بدل به معدود کارخانه ها و اوکراین را بدل به یکی از معدود کشورهای جهان می کند که توان طراحی ، ساخت و تولید انبوه سیستم های پیشران برای زره پوش ها را دارد. این دو شرکت البته در حوزه های غیر نظامی مثل راه آهن ، تولید ماشین آلات سنگین در حوزه های مهندسی و کشاورزی نیز فعالیت های گسترده ای دارند.

خارکیف ؛ یک قطب مهم هوافضای اوکراین
در حوزه هوافضا نیز این استان اوکراین حرف های مهمی برای گفتن دارد. بخشی از تاسیسات ساخت و ساز شرکت هواپیماسازی آنتونوف در این استان قرار دارد که این شرکت هم به مانند باقی زیرساخت های مهم صنعتی اوکراین از دوران شوروی سابق در این کشور باقی مانده و بعد از فروپاشی، کل شرکت هواپیما سازی آنتونوف در این کشور قرار گرفت .

بخشی از خط تولید این شرکت که عمدتا ساخت هواپیماهای ترابری و مسافری سبک آنتونوف ۱۴۰ و انتونوف ۷۴ را بر عهده دارد در استان خارکیف قرار دارند.
 

بخشی از سوله ساخت هواپیما در خارکیف اوکراین
همچنین چندین دانشگاه مهم اوکراین که در حوزه هوافضا فعال هستند در این استان حضور دارند. خارکیف در حوزه فضایی و الکترونیکی نیز دارای شرکت های مهمی است به طوری که در بخش تولید سیستم های کنترل کننده برای ماهواره برها شرکت Kommunar در استان خارکیف فعال هستند. این شرکت همچنین در حوزه تولید انواع سیستم های کنترل دیجیتالی ، محصولات مربوط به صنایع راه آهن و سیستم های اندازه گیری الکترومغناطیسی فعالیت دارد.

دیگر شرکت مهم در این استان اوکراین Khartron نام دارد. این شرکت که از زمان شوروی سابق در این بخش از اوکراین قرار گرفته، در حوزه توسعه سیستم های کنترلی برای عنوان موشک ها و ماهواره برها فعالیت می کرده و توسعه سیستم‌های کنترلی برای موشک های قاره پیمای شوروی سابق مثل سری اس اس ۱۸ ملقب به شیطان، ایستگاه فضایی میر و توسعه برخی سنسورها برای سیستم های به کار رفته در ایستگاه فضایی بین المللی نیز فعال بوده است.
 

موشک قاره پیمای اس اس ۱۸ ساخت شوروی سابق
با این اوصاف، به نظر می رسد با توجه به اینکه بخش بزرگی از میراث علمی و صنعتی اتحاد جماهیر شوروی سابق همچنان در اوکراین بویژه شهر خارکیف باقی مانده، ارتش روسیه با تاکید دولتمردان این کشور، برای حفاظت از این صنایع مهم و بدست آوردن آنها یا انتقال به دولتی همسو، فعلا در روزهای اخیر از به کار بردن قدرت آتش سنگین برای مقابله و درگیری با نیروهای حاضر در شهر مذکور پرهیز کرده و تلاش می کند با کمترین هزینه و خسارت، آنرا تصاحب کند.