در این میان بنابر پیگیری‌های «فرهیختگان» از منابع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای سه‌شنبه هفته قبل درست زمانی‌که روند گفت‌وگوها سازنده و روبه‌جلو بوده است، وزیر خارجه انگلیس با پیش‌گرفتن سیاستی مخرب و غیرسازنده دست‌به تهدید طرف ایرانی حاضر در وین می‌زند و همین تهدید باعث ایجاد اختلال در مسیر مذاکرات و توقف در پیشرفت گفت‌وگوها می‌شود. لیز تراس، وزیر امورخارجه بریتانیا علاوه‌بر این، هفته گذشته در میان اعضای پارلمان انگلستان نیز مدعی می‌شود پیشرفت مذاکرات به اندازه کافی سریع نبوده و به بن‌بست خطرناکی نزدیک می‌شود. وی همچنین با زبانی تهدیدآمیز در ادامه اظهار می‌دارد ایران اکنون باید انتخاب کند که آیا می‌خواهد توافقی را نهایی کند یا مسئول فروپاشی برجام (توافق هسته‌ای) باشد؛ و اگر برجام فروبپاشد، همه گزینه‌ها روی میز است. درپیش گرفتن سیاست‌های تخریبی علیه مسیر منطقی مذاکرات ازسوی انگلیس و لید تراس وزیر خارجه این کشور نخستین‌بار نیست که رخ می‌دهد. طی دوماه گذشته نیز همواره شاهد فعالیت‌های منفی بریتانیا علیه ایران و روند مذاکرات وین بوده‌ایم که در ادامه گزارش «فرهیختگان» به بررسی برخی از این فعالیت‌ها خواهیم پرداخت.

یادداشت ناشیانه

نخستین اقدام مخرب انگلیسی‌ها برای به حاشیه کشاندن روند منطقی گفت‌وگوهای هسته‌ای در وین بازمی‌گردد به شب آغاز دور جدید مذاکرات، در این زمان لیز تراس و لاپید وزرای خارجه بریتانیا و رژیم‌صهیونیستی با انتشار یادداشتی مشترک در روزنامه تلگراف لندن ضمن تاکید بر همکاری‌های مستمر لندن و تل‌آویو برای مقابله با دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، جمهوری اسلامی را نیز تهدید به اقدام متقابل درصورت تداوم برنامه‌های جاه‌طلبانه خود کردند.

به نظر می‌رسید هدف انگلیسی‌ها از تهدید ایران به اقدام متقابل درست در زمانی که قرار بود بعد از ماه‌ها وقفه، مذاکرات هسته‌ای در وین از سرگرفته شود تضعیف جایگاه تیم جدید مذاکره‌کننده ایرانی در میز گفت‌وگو‌ها و گرفتن امتیاز بیشتر از آنها بوده باشد، اما عمل انگلیسی‌ها آنقدر ناشیانه، دور از واقعیت و خلاف عرف دیپلماتیک بود که در همان زمان بنابر ادعاهای رسانه‌ نزدیک به شورای عالی امنیت ملی مسئولان اتحادیه اروپا و نمایندگان کشورهای آلمان و فرانسه ضمن واکنش شدید و غیرعلنی به انتشار یادداشت فوق به هیات انگلیسی درخصوص بازی خراب‌کنی و برهم زدن سناریوی غربی‌ها در آغاز مذاکرات نیز هشدار جدی داده‌اند. البته دادن چنین هشداری به انگلیس به این معنا نیست که سایر کشورهای تروئیکای اروپایی با بریتانیا بر سر ایران اختلاف‌نظر جدی دارند، خیر! بلکه اختلاف این سه کشور در آغاز دور هفتم مذاکرات وین صرفا خلاصه می‌شد به نحوه مواجهه‌شان با ایران، نه اصل راهبرد فشار حداکثری و ایجاد انحراف در مسیر مذاکرات وین، بررسی روند گفت‌وگوهای هسته‌ای در دو ماه گذشته نیز تایید‌کننده‌ این گزاره است، زیرا ما در این مدت به جز انگلیس شاهد تلاش دیگر کشورهای تروئیکای اروپایی(فرانسه و آلمان) برای ایجاد فشار بر تیم مذاکره‌کننده‌ جدید ایران و انحراف مذاکرات از مسیر منطقی خود بوده‌ایم که پیش‌تر نیز در شماره اول دی‌ماه 1400 «فرهیختگان» این موضوع را به‌صورت کاملا تفصیلی مورد بررسی قرار داده‌ایم.

همدستی با شیخ‌نشین ها علیه ایران

یکی دیگر از فعالیت‌های مخرب انگلیس علیه ایران در مذاکرات وین، بازمی‌گردد به برگزاری نشست وزرای خارجه عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در لندن.

این نشست با تلاش انگلیسی‌ها و در فاصله‌زمانی محدود میان دور هفتم و دور هشتم مذاکرات وین برگزار شد. در نشست لندن، بعد از آنکه وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و وزیرخارجه انگلیس با یکدیگر دیدار داشتند، طرفین در بیانیه‌ای مشترک و کاملا سیاسی اظهار داشتند مذاکرات هسته‌ای در وین «آخرین فرصت» برای برگرداندن امنیت به منطقه و اجتناب از شدت‌گرفتن تنش‌های هسته‌ای است. در این بیانیه با متهم کردن ایران به انجام «فعالیت‌های مخرب» از جمهوری اسلامی خواسته شده بود «نقش مثبتی در منطقه ایفا کند، به قوانین بین‌المللی پایبند باشد، به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی همسایگان خود احترام بگذارد و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی را متوقف کند.»

همچنین وزرای خارجه کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و بریتانیا در بخش دیگری از بیانیه خود از ایران خواسته بودند به‌منظور اجتناب از وارد کردن منطقه و جامعه بین‌المللی به نقطه بحران، فرصت دیپلماتیک فعلی برای احیای برجام (برنامه جامعه اقدام مشترک) را مغتنم بشمرد.

در بیانیه سیاسی فوق درحالی انگشت اتهام‌ها به‌سوی ایران نشانه گرفته می‌شد که جمهوری اسلامی در دور هفتم مذاکرات وین با تنظیم دو سند راهبردی درباره فعالیت‌های هسته‌ای و رفع تحریم‌ها پیشنهادهای خود برای احیای برجام را به نمایندگان کشورهای 1+4 ارائه داده بود، اما در نقطه‌ مقابل ایران در دور هفتم مذاکرات، کشورهای تروئیکای اروپایی هیچ برنامه‌ مشخصی برای احیای برجام جز تکرار مواضع قبلی و زیاده‌خواهی‌های پیشین خود نداشتند.

تندروها در لیورپول مشغول کارند

نشست وزرای خارجه گروه هفت در شهر لیورپول، اولین نشستی بود که انگلیسی‌ها با هدف تخریب فضای منطقی مذاکرات وین آن را میزبانی می‌کردند، در روزهای پایانی دور هفتم مذاکرات وین، وقفه‌ای چندروزه در روند گفت‌وگوها ایجاد شد تا سران کشورهای 1+4 به بررسی پیشنهادهای ایران درمورد رفع تحریم‌ها و فعالیت‌های هسته‌ای بپردازند، در این وقفه انگلیسی‌ها با برگزاری نشست وزرای خارجه گروه 7 در لندن زمینه گفت‌وگو میان سران آمریکا و سه کشور تروئیکای اروپایی حاضر در مذاکرات با سایر متحدان خود را فراهم آوردند. به همین دلیل نشست گروه 7 در اصل تبدیل شد به محفلی سیاسی برای برنامه‌ریزی علیه ایران، که در آن شاهد اتخاذ مواضع غیرواقع‌بینانه و مخرب از سوی سران کشورهای گروه 7 علیه ایران بودیم.  به‌عنوان مثال در این نشست آنلنا بربوک، وزیر امورخارجه آلمان در اظهارنظری جانبدارانه اظهار داشت دو پیشنهاد تیم جدید مذاکره‌‌کننده ایرانی با موضوع رفع تحریم‌ها و فعالیت‌های هسته‌ای باعث شده ‌است روند مذاکرات وین عملا به 6ماه قبل و نقطه‌ صفر بازگردد، به همین دلیل در دور هفتم هیچ پیشرفتی در گفت‌وگوهای وین حاصل نشده است. وزیرخارجه آلمان در نشست گروه 7 همچنین مدعی شد هیچ چشم‌انداز مثبتی برای رسیدن به توافق وجود ندارد.

علاوه‌بر این، اظهارات بیانیه پایانی وزرای امورخارجه گروه 7 نیز نشان‌دهنده‌ اهداف سیاسی برگزاری این نشست در لیورپول است. در این بیانیه از ایران خواسته شده بود تشدید برنامه اتمی خود را متوقف کرده و از فرصت مذاکرات جاری برای دستیابی به توافق، تازمانی که هنوز فرصت هست، استفاده کند.

هدف انگلیس از سنگ‌اندازی در مسیر مذاکرات چست؟

طی دو ماه گذشته که دور جدید مذاکرات هسته‌ای وین آغاز شده است کشور‌های تروئیکای اروپایی به‌دنبال فرسایشی کردن مذاکرات و امتیاز گرفتن از ایران در مسائل مختلف هسته‌ای و تحریمی بوده‌اند. آنها برای دستیابی به این هدف سعی کردند در فضای بیرون ضمن ایجاد فشار سیاسی– رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی، فرصت ایران برای رسیدن به توافق را محدود نشان دهند. بر همین مبنا در این مدت کشورهای غربی در رسانه‌های خود سعی داشتند با وارونه‌نمایی ضمن مقصر جلوه‌دادن تیم مذاکره‌کننده‌ ایرانی بر افکار عمومی داخل کشورمان و مردم جهان نیز این‌گونه القا کنند که دولت سیزدهم به‌رغم آمادگی کامل شرایط برای رسیدن به توافق، عزمی جدی برای احیای برجام ندارد. رفتارهای اخیر وزیرخارجه انگلستان نیز در چنین چهارچوبی قابل‌تحلیل است، درست در زمانی که مقاومت تیم مذاکره‌کننده ایرانی جواب داده است و مذاکرات روند روبه‌جلویی دارد طی می‌کند، به ناگاه لیز تراس در وین دست به تهدید تیم ایرانی می‌زند تا در مسیر پیشرفت مذاکرات اختلال ایجاد شود. از طرفی وی در فضای بیرونی نیز اعلام می‌کند مذاکرات به بن‌بست خطرناکی نزدیک می‌شود و ایران را متهم به تلاش برای فروپاشی برجام می‌کند تا در اذهان عمومی، جمهوری اسلامی مقصر اصلی اختلال پیش‌آمده در روند مذاکرات شود، نه انگلیس و سایر کشورهای تروئیکای اروپایی!

به نظر می‌رسد کشورهای تروئیکای اروپایی در برهه‌های مختلف قصد دارند با مقصر جلوه‌دادن جمهوری اسلامی در میان افکار عمومی، بر تیم مذاکره‌کننده ایران در وین نیز فشار وارد کنند تا تیم ایرانی ضمن دادن امتیاز به طرف‌های غربی از مواضع بحق خود نیز عقب‌نشینی کند.

از طرفی اتخاذ مواضع رادیکال درخصوص مذاکرات وین از سوی لیز تراس، کارکرد درونی و سیاسی برای دولت فعلی انگلستان نیز دارد. در ماه‌های گذشته دولت انگلیس به‌دلیل حجم گسترده‌ای از ناکارآمدی‌ها با فشار افکار عمومی برای استعفا و کناره‌گیری از قدرت روبه‌رو است، به همین دلیل دولت انگلستان و سرانش سعی دارند با اتخاذ مواضع رادیکال درخصوص مذاکرات وین و بحران اوکراین ضمن کاستن از فشار داخلی افکار عمومی، در دوران پس از برگزیت نیز تصویری مستقل از اتحادیه اروپا برای بریتانیا ایجاد کنند.