گفتوگوی مثلث با نادر انتصار
مذاکره با آمریکا را میبازیم
روابط ایران و آمریکا در شرایط متفاوتی سیر میکند. فضای موجود مخصوصا پس از خروج آمریکا از برجام بغرنج و پیچیده شده و نگرانیهای بسیاری را برانگیخته است. آمریکا در حالی که حضور در برجام را برنتافته است بهدنبال گذاشتن شروط جدید و فشار بر ایران است و تلاش میکند بهجای توافق چندجانبه برجام، مذاکراه دوجانبه و توافقی جدید را شکل دهد. برخی اعتقاد دارند برای اینکه مسائل بزرگ دو طرفه را حل کرد باید با آمریکا و ترامپ گفتوگو کرد و به توافقی بزرگ پا گذاشت تا نهتنها تحریمهای جدید به کار نیفتد، بلکه فضای منطقهای و بینالمللی متعاملی را بدون تنش و تشنج پیش گرفت. در این باره برخی از فعالین سیاسی داخلی و خارجی نامهای به رهبری انقلاب نوشته و خواستار گفتوگوی دو طرفه آمریکا شدهاند. آیا در این شرایط میتوان به سمت گفتوگو با آمریکا رفت؟ در اینباره با نادر انتصار، استاد ممتاز علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی گفتوگو کردهایم که از نظر میگذرانید.
به تازگی نامه به سران نظام ایران نوشته شده و پیشنهاد داده شده تا ایران و آمریکا با یکدیگر گفتوگو کنند. فارغ از این نامه و مسائل حاشیهای آیا باتوجه به شرایط حال حاضر و موضوعات مطرح بین دو کشور و خروج آمریکا از برجام، در این مقطع مذاکره با آمریکا درست است؟
من متن آن نامه را که در فضای مجازی در دسترس است، خواندم. من همیشه موافق گفتوگو در جهت پیشبرد منافع کشور بوده و هستم. همانگونه که نویسندگان این نامه گفتهاند، در اوج جنگ ویتنام، آمریکا و انقلابیون ویتنام با هم مذاکره میکردند و اخیرا ما شاهد گفتوگوی دو دشمن سرسخت یعنی آمریکا و کرهشمالی بودیم. البته این را هم باید در نظر داشته باشیم که آمریکا و جمهوری اسلامی ایران از همان دوران اوایل انقلاب تا کنون بارها با هم در مورد مسائل مختلف مذاکره کردهاند که آخرین بار آن مذاکراتی بود که منجر به قرارداد برجام شد، یعنی بر خلاف آنچه بعضیها فکر میکنند، تابوی مذاکره با آمریکا مدتهاست که شکسته شده است ولی آنچه مهم است این است که در مقطع کنونی موقعیت ایران در مقابل آمریکا تغییر کرده است در برجام و دوران بعد از آن آمریکا ایران را در شرایط سختی قرار داده است. زمانی که ویتنامیها مذاکرات اصلی خود را با آمریکا شروع کردند آنها با آمریکایی مذاکره میکردند که در حال باختن جنگ بود یا حداقل دیگر نمیخواست بیشتر در باتلاق ویتنام گیر بیفتد. مذاکره ترامپ و کرهشمالی نیز زمانی اتفاق افتاد که کرهشمالی با قدرتی نسبی در مقابل آمریکا نشسته بود یعنی کارتهای برندهای در دست داشت و خود دولت ترامپ هم این را میدانست. بهعلاوه همسایگان کرهشمالی، بهخصوص کرهجنوبی، پشتیبانی خود را از مذاکرات آمریکا و کرهشمالی عنوان کرده بودند و کرهشمالی با یک دلگرمی منطقهای پا به این مذاکرات گذاشت. این شرایط در مورد ایران وجود ندارد. اکنون ما شاهد موقعیتی هستیم که بسیاری از کشورهای منطقهای که ایران در آن است نهتنها از تنش روابط ایران و آمریکا پشتیبانی میکنند، بلکه برخی از آنها مانند عربستان، امارات و اسرائیل لابیهای عظیمی دارند که هدفشان انزوای ایران و نابودی کشورمان است. در چنین زمانی ایران مذاکرات با آمریکا را خواهد باخت. تضادها و اختلافات داخلی ایران نیز موضع ایران را در مذاکره با ترامپ بیشتر به خطر میاندازد. آمریکای ترامپ آمریکایی است که به توافقها پایبند نیست. چه تضمینی برای عهدنشکستن آمریکا وجود دارد؟
در شرایط کنونی هیچ تضمینی برای عهدنشکستن آمریکا وجود ندارد و آمریکا نیز چنین تضمینهایی را به ایران نخواهد داد. بهترین امیدی که میتوان داشت این است که آمریکا تضمینهایی نسیهای شبیه همان کاری که در مورد برجام کرد به ایران بدهد و به قول معروف ایران را به چشمه آب ببرد و تشنه برگرداند.
هیات حاکمه، آمریکا چه نگاهی به حاکمیت ایران در وضعیت فعلی دارد؟
هیات حاکمه آمریکا نگاهی بسیار منفی به حاکمیت ایران دارد و فکر میکند که حاکمیت ایران در موقعیتی ضعیف قرار دارد و با فشارهای اقتصادی و نظامی ایران از داخل فروپاشی خواهد کرد. این تفکر نئوکانهای حاکم در آمریکای امروز است.
آیا امکان معامله بزرگی با ترامپ وجود دارد؟
اگر چنین معامله بزرگی با ترامپ منعقد شود، انتظار آمریکا این خواهد بود که ایران در حوزه سیاست خارجی آمریکا وارد شود و دیگر به عنوان یک نظامی مستقل و آمریکاستیز عمل نکند. یعنی انتظار آمریکا از ایران این خواهد بود که جمهوری اسلامی در سیاست خارجی خود یک تغییر بنیادی ایجاد کند. برای ترامپ مهم نیست که سیاست داخلی ایران چه باشد. آنچه برای ترامپ مهم است این است که ایران در سیاست خارجی خود در خط آمریکا حرکت کند. اگر ایران تمایل به این محور نشان دهد، امکان معامله بزرگی با ترامپ وجود خواهد داشت.
به نظرتان رفتن ایران به سمت مذاکره در این شرایط باعث نمیشود ترامپ دست بالا را گرفته و قائل به دادن امتیاز به ایران نباشد؟ اگر گفتوگویی شکل بگیرد وضعیت برابری میتواند شکل گیرد یا ترامپ سعی میکند مدل لیبی را برای ایران بهوجود بیاورد؟
همانگونه که در جوابهای سوالات قبلی شما گفتم، ترامپ و همفکرانش به این نتیجه رسیدهاند که آمریکا در مذاکره با ایران کاملا دست بالا را خواهد داشت و باتوجه به رفتار ایران در مذاکرات قبلی خود با آمریکا، ترامپ اعتقاد دارد که ایران در مذاکرات احتمالی تسلیم خواستههای آمریکا خواهد شد. البته من فکر نمیکنم که دولت ترامپ در حال حاضر برنامهای شبیه به پیادهکردن مدل لیبی برای ایران دارد چون دولتمردان آمریکا فکر میکنند که با فشار روزافزون اقتصادی ایران را به زانو درخواهند آورد. ما اکنون در آمریکا با دولتی بسیار از خود راضی، از دنیا طلبکار، ایرانستیز و جنگطلب روبهرو هستیم.
دیدگاه تان را بنویسید