غلامعلی رجایی: خلاء هاشمی برای اصلاح‌طلبان جبران نمی‌شود/ خاتمی هنوز لیدر اصلاحات است اما شاید در آینده رهبری اصلاحات جمعی شود/ اصلاح‌طلبان می‌توانند باز هم به قدرت برسند

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: سرنوشت لیدری در جریان اصلاحات مشخص نیست و معلوم نیست که بعد از هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی یک‌تنه می‌تواند این نقش را ایفا کند یا نه؟ از سوی دیگر با توجه به کاهش سرمایه اجتماعی اصلاح‌طلبان دیگر نمی‌توان چنین نقشی را مانند گذشته برای خاتمی قائل بود.

غلامعلی رجایی، فعال و تحلیلگر سیاسی درباره نقش هاشمی رفسنجانی در لیدری جریان اصلاحات به «مثلث‌آنلاین» گفت: «حتما خلأ مرحوم هاشمی رفسنجانی به هیچ‌وجه جبران نمی‌شود. افرادی چون آقای هاشمی، شهید بهشتی و شهید مطهری هرگز تکرار نمی‌شوند. شاید وجه اعتدالی آقای هاشمی پی گرفته شود اما او ظرفیت‌های منحصر به فرد خود را داشت که فرد دیگری ندارد؛ مانند قدرت چانه‌زنی با رهبری که این ویژگی به دلیل چنددهه دوستی میان او و رهبر انقلاب صورت می‌گرفت یا آنکه او هم سابقه زندانِ دوران پهلوی را داشت، هم سابقه ریاست مجلس، هم ریاست‌جمهوری و حضور در مسئولیت‌های متعدد از جمله فرماندهی جنگ و بعدها ریاست مجمع تشخیص مصلحت که همه این تجربیات از او گوهر نابی ساخته بود که تکرارنشدنی‌اش کرده بود. اما اینکه بگوییم لزوما او لیدر جریان اصلاحات بود و در غیابش اصلاحات لیدر ندارد، چندان دقیق نیست زیرا اصلاحات یک جریان مستقل است».

او در پاسخ به این پرسش که آیا انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری باعث تزلزل بیش از پیش جایگاهی لیدری در جریان اصلاحات شد یا خیر، بیان کرد: «من تصور نمی‌کنم که یک انتخابات باعث به بن‌بست‌رسیدن یک جریان سیاسی شود. از طرفی آقای خاتمی هنوز رهبر اصلاحات است. واقعیت این است که در همین دوره انتخابات هم اصلاح‌طلبان ندای تحریم سر ندادند و به دلیل آنکه هیچ گزینه‌ مناسبی نداشتند چندان پر قدرت از آقای همتی حمایت نکردند. آقای همتی بیشتر گزینه شکست بود تا پیروزی. شما تصور کنید یک رقابتی در گرفته است که یک سوی آن یک قهرمان تیم ملی ایستاده است و یک سوی دیگر یک ورزشکار تازه‌کار. وضعیت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان هم همین بود و اصلاح‌طلبان نیروی برجسته‌ای در انتخابات نداشتند که بتوانند بر او مانور دهند».

او ادامه داد: «در حال حاضر رهبری اصلاحات با آقای خاتمی است و هیچ تردیدی در آن نیست؛ مگر آنکه در آینده این شأنیت به جمع یا شورایی واگذار شود. من تصور می‌کنم اگر اصلاح‌طلبان به آسیب‌شناسی خود بپردازند دور نیست که دوباره به قدرت رسمی مانند مجلس یا دولت بازگردند».

این فعال سیاسی درباره موضع انتخاباتی خاتمی در این دوره از انتخابات اظهار کرد: «برخی معتقد بودند که نباید در انتخابات شرکت کرد اما نظر آنها در نهاد اجماع‌ساز رأی نیاورد زیرا اصلاح‌طلبان باور دارند باید درون نظام باقی بمانند تا بتوانند نقش اصلاح‌گری خود را ایفا کنند. وقتی فردی در انتخابات شرکت نمی‌کند نمی‌تواند منتقد هم باشد زیرا از دایره رسمی خارج شده است. گروهی دیگر هم بودند که می‌گفتند بدون هیچ قید و شرطی باید از همین نامزد موجود یعنی آقای همتی حمایت کرد؛ همان‌هایی که در انتخابات مجلس هم لیست دادند و به توفیق نرسیدند. اینها با آراء تکلیفیِ جبهه اصولگرایی فرقی ندارند و هر شرایطی به وجود آید را می‌پذیرند که این‌ها نیز در نهاد اجماع‌ساز اکثریت نداشتند. اکثریت اصلاح‌طلبان بر این باور بودند که باید در انتخابات شرکت کرد اما به دلیل نبود نامزد شایسته از کسی حمایت مستقیم نکرد. آقای خاتمی هم به دلیل منشی که دارد، همیشه بر ضرورت شرکت در انتخابات تأکید می‌کند».

رجایی در پایان درباره رویکرد اصلاح‌طلبان در آینده تصریح کرد: «اصلاح‌طلبان باید بدانند که ارائه یک شخص برای رأی‌آوری کافی نیست. سرمایه اجتماعی اصلاح‌طلبان برخلاف پایگاه رأی اصولگرایان ارزیابی می‌کند که چرا باید این فرد رأی بدهم و وقتی به نتیجه نرسد رأی نمی‌دهد؛ به بیان دیگر مخاطبان اصلاح‌طلبان بیابینی عمل می‌کنند و گاهی به نفع نامزد موردنظرشان موج ایجاد می‌کنند و آن زمانی که تصور کنند رأی‌دادن به فلان نامزد فایده‌ای ندارد، رأی نمی‌دهند. من به این‌ها، آراء شناور می‌گویم».