آیا تیلرسون استعفا می‌دهد؟
هیلی در یک‌قدمی وزارت خارجه
حنیف غفاری
نیکی هیلی، نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد، برای استعفای رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه فعلی این کشور و خروج وی از ساختمان وزارت‌خارجه لحظه‌شماری می‌کند. بسیاری از تحلیلگران و منابع خبری معتقدند که تیلرسون به زودی از سمت خود کنار می‌رود و نیکی هیلی به‌عنوان جایگزین وی در راس معادلات سیاست خارجی ایالات متحده قرار خواهد گرفت. البته این جا‌به‌جایی مدت‌هاست در حوزه سیاست خارجی آمریکا صورت گرفته است! هم‌اکنون نیکی هیلی عملا به سخنگوی ترامپ در حوزه سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده و در مقابل، تیلرسون به حاشیه رانده شده است.
منابع آمریکایی قبلا اعلام کرده بودند که قرار است رکس تیلرسون، وزیر امور‌خارجه فعلی دولت ترامپ تا پایان سال 2017 میلادی (تا پایان آذرماه امسال) از سمت خود استعفا دهد. اختلافات تیلرسون و ترامپ بر سر مسائل مختلف از جمله برجام، از اصلی‌ترین دلایل استعفای اجباری وی خواهد بود. در این خصوص پایگاه اینترنتی پلیتیکو گزارش داده است اگر قرار باشد رکس تیلرسون، از دولت این کشور خارج شود، نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، به‌طور مشخص، مهم‌ترین نامزد برای جایگزینی تیلرسون تلقی می‌شود. اختلاف‌نظر میان مقامات دولت ترامپ و روشنفکران سیاست خارجی واشنگتن در این باره نیست که آیا هیلی جایگزین تیلرسون می‌شود یا نه، بلکه مساله این است که چه زمانی این اتفاق روی می‌دهد.
ترامپ طی دو ماه اخیر سعی کرده است نقش نیکی هیلی را در حوزه سیاست خارجی آمریکا پررنگ سازد. سفر نیکی هیلی به وین و دیدار وی با یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در همین راستا صورت گرفت. از آن گذشته، نیکی هیلی در قبال کره‌شمالی نیز نه‌تنها در مسند نماینده آمریکا در سازمان ملل، بلکه به‌عنوان نزدیک‌ترین فرد به ترامپ در حوزه سیاست خارجی آمریکا مواضعی را اتخاذ کرده است. در هر حال، هم‌اکنون بسیاری از سیاستمداران و رسانه‌های آمریکایی، حقیقتی به نام حضور پررنگ نیکی هیلی در حوزه سیاست خارجی آمریکا را پذیرفته‌اند.
هیلی یکی از بلندپروازترین افرادی است که در دولت ترامپ مشغول فعالیت است و برای پیروزی بر تیلرسون رقابت می‌کند که موجب کاهش نفوذ و بودجه وزارت امور خارجه آمریکا شده است. پیش‌بینی می‌شود نیکی هیلی تقریبا در همه دیدار‌های دو‌جانبه با ترامپ و تیلرسون حضور داشته باشد و نقش وی به‌عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل، ارتقا یابد. هیلی همچنین در مرور کردن سخنانی که پیش‌بینی می‌شود ترامپ در نشست مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کند، نقش دارد.
حتی برخی منابع آمریکایی معتقدند که استعفای تیلرسون از سمت وزارت امور خارجه آمریکا، زودتر از موعد مقرر صورت خواهد گرفت و احتمالا تا حدود دو ماه بعد، نیکی هیلی به‌عنوان وزیر امور خارجه دولت ترامپ معرفی خواهد شد. نیکی هیلی در این خصوص از حمایت سنای آمریکا نیز برخوردار است.
اکثر سناتورهای حزب دموکرات و جمهوریخواه نیز در این خصوص با نیکی هیلی همراه هستند حتی به نظر می‌رسد بسیاری از جمهوریخواهان سنتی به دلیل نزدیکی مواضع تیلرسون و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، از خروج وی از مسند وزارت امور خارجه استقبال کنند. زمانی که رکس تیلرسون به‌عنوان وزیر امور خارجه پیشنهادی دولت ترامپ به سنای آمریکا معرفی شد، برخی از سناتورهای دو حزب دموکرات و جمهوریخواه، وی را نسبت به وابستگی بیش از حد به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و دولت این کشور متهم کردند. با این حال تیلرسون در نهایت توانست رای اعتماد سنا را برای حضور در راس معادلات سیاست خارجی آمریکا
کسب کند.
با این حال سوال اصلی اینجاست که آیا نیکی هیلی می‌تواند نمایش موفقیت‌آمیزی در حوزه سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا داشته باشد؟ پاسخ این سوال منفی است! بدون شک نیکی هیلی در آینده‌ای نزدیک به پیام‌آور شکست دولت ترامپ در حوزه سیاست خارجی آمریکا تبدیل خواهد شد. او زمانی قصد دارد در وزارت امور خارجه آمریکا حضور یابد که این کشور با بحران‌های مختلفی در نظام بین‌الملل دست و پنجه نرم می‌کند. نباید فراموش کرد که علاوه بر اکثر شهروندان آمریکایی، بسیاری از دولت‌های اروپایی نیز برای خروج ترامپ از کاخ سفید لحظه‌شماری می‌کنند. در این معادله، تکلیف وزیر امور خارجه دولت ترامپ نیز مشخص است
از سوی دیگر تیلرسون پس از استعفا از سمت خود، در خصوص دوران سختی که در وزارت امور خارجه آمریکا داشته است، سخنان زیادی خواهد گفت این مواضع و سخنان نیز می‌تواند بر فعالیت نیکی هیلی در مسند وزارت امور خارجه آمریکا سایه بیفکند. لازم به ذکر است که رکس تیلرسون با اقدامات غیر‌منطقی ترامپ در قبال توافق هسته‌ای مخالف است. این مخالفت، نه به دلیل دفاع تیلرسون از برجام، بلکه به علت ناتوانی وزارت امور خارجه آمریکا در مواجهه با تبعات بعدی اقدامات ضد برجامی ترامپ صورت می‌گیرد. با این حال، نیکی هیلی به ترامپ وعده داده است که همگام با آنچه او می‌خواهد، نهایت تلاش خود را در راستای بر هم زدن توافق هسته‌ای میان ایران و اعضای 1+5 صورت دهد.
نکته پایانی اینکه بلندپروازی‌های نیکی هیلی، صرفا معطوف به حضور وی در مسند وزارت امور خارجه آمریکا نیست. به‌عنوان مثال یک دیپلمات ارشد اروپایی که خواستار عدم انتشار نامش شده، به رویترز اعلام کرده است: «نیکی هیلی برای آمریکا، قابل توجه و خارق‌العاده است. او کسی است که خیلی قابل دسترس است و از منظر سیاسی هم بسیار پر ادعا است. این احتمال را می‌بینم که او جای تیلرسون (در وزارت‌خارجه) را بگیرد. مشخص است که هدف بلندمدت او (نیکی هیلی) ریاست‌جمهوری است.»
از این رو می‌توان نیکی هیلی را با افرادی مانند هیلاری کلینتون و سارا پیلین مقایسه کرد. این دو سیاستمدار زن آمریکایی نیز نهایت تلاش خود را برای حضور در مسند ریاست‌جمهوری در ایالات متحده به کار بردند اما در این مسیر ناکام ماندند. با این حال، برخی نیز معتقدند که حضور نیکی هیلی در سایه دولت ترامپ و در مسند وزارت امور خارجه، آن هم در شرایطی که ترامپ نزد شهروندان آمریکایی روز به روز منفور‌تر می‌شود، نشان‌دهنده یک آینده سیاسی ناموفق برای نیکی هیلی و دیگر مقامات دولت وی خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید