کاربردی سازی و همخوانی با سلیقه روز، رمز بقای صنایع دستی اصیل ایرانی
متاسفانه ظهور فناوری و تکنولوژی فاصله زیادی بین علایق، سلایق و تفکر افراد با صنایع دستی ایجاد کرده است. از این‌رو در حال حاضر از میان افراد کسی به بازسازی و نگه‌داری از صنایع دستی همانند سبد حصیربافی یا کوزه‌های گلی اهمیت نشان نمی‌دهد و علاقه ندارد. ولی برخی از صنایع دستی اصیل ایرانی همچنان سالم هستند. به نظر شما رمز بقای این صنایع دستی در چیست؟
صنایع دستی اصیل ایران کدامند؟
قبل از اینکه به رمز بقای اصیل‌ترین صنایع دستی ایران اشاره کنیم بهتر است با بهترین صنایع دستی آشنا شوید زیرا کشور ایران در این حوزه تنوع بالایی دارد که مثال‌زدنی است. شاید باورتان نشود ولی حتی کاسه مسی نیز جزء صنایع دستی اصیل ایران است که از عمر بالایی برخوردار خواهد بود.
کشور ما یکی از برجسته‌ترین کشورها در تولید صنایع دستی است که توانسته با ارزش‌ترین صنایع دستی را در طرح‌ها، رنگ‌ها و جنس‌های مختلف تولید کند.
به طور کلی این محصولات با ارزش و مهم دارای تاریخچه خاصی هستند که به تاریخ و تمدن هر نقطه از کشور ایران اشاره دارند. در ادامه اصلی‌ترین صنایع دستی را نام می‌بریم.
معرفی 16 دسته از صنایع دستی اصیل ایرانی
صنایع دستی با فرهنگ و هویت ایرانیان رابطه مستقیمی دارد و در واقع به تمدن ایران برمی‌گردد. می‌توان گفت برخی از صنایع دستی بخش چشمگیری از بازار سنتی ایران را به خود اختصاص داده‌اند و تمدن و فرهنگ کشور ایران را به نمایش می‌گذارند. دلیل ظهور هر یک از این صنایع دستی به تاریخ و تمدن بخش متفاوتی از کشور ایران اشاره دارد.
- صنایع دستی بافت و نساجی: گبه بافی، جاجیم بافی، شمد بافی، نوار بافی، پرده بافی، چادر شب بافی، چفیه بافی، خوس بافی، مخمل بافی و ابریشم بافی
- رودوزی‌های سنتی: سوزن دوزی، قلاب دوزی، خامه دوزی، ملیله دوزی، چشمه دوزی، مخمل دوزی، پته دوزی، سیاه دوزی و گلابتون دوزی
- صنایع دستی فلزی: حکاکی، زرگری، مس کوبی، ریخته گری، علامت سازی، قلم زنی، اسلحه سازی، طلا کاری، زیور سازی و نقره کوبی
- صنایع دستی مینا کاری: مرصع، مینای نقاشی و مشبک
- صنایع دستی سفالگری: ظروف گلی، کوزه، کاسه، خرمهره سازی، سفالگری دستی و سفالگری چرخی
- صنابع دستی آبگینه: شیشه‌گری قالبی، مات کاری، شیشه‌گری فوتی، آب گز کاری، تراش روی شیشه، شیشه‌گری سه پوسته، شیشه‌گری دو پوسته
- صنایع دستی چوبی: خراطی، مشبک، ساخت معرق، خاتم کاری و منبت کاری
- صنایع دستی سنگی: تراش و ساخت زیور آلات سنگی، فیروزه کوبی، مرصع کاری، حکاکی سنگ و مشبک سنگ
- صنایع دستی نگارگری: تذهیب، نقاشی قهوه‌خانه‌ای، تشهیر، مرغ و گل
- صنایع دستی چاپ سنتی: چاپ روی کاغذ، قلم کاری، چاپ روی پارچه و کلاه دوزی
- صنایع دستی حصیربافی: بوریا بافی، سبد بافی، مروار بافی و بومبا بافی
- صنایع دستی نمدمالی: فرش، ابزار مصرفی نمدی، زیر انداز و پتو
- صنایع دستی پوستین سازی
- صنایع دستی چرم: پوشاک، حکاکی روی چرم، کیف، زین سازی، کفش، نقاشی روی چرم، وسایل تزیینی، معرق چرم، جلدسازی چرمی سنتی، دوخت روی چرم و سراجی سنتی
- صنایع دستی رنگ سازی و رنگرزی سنتی: فرش، پوشاک، معماری، صنایع چوبی، صنایع کاغذی و انواع بافت
- صنایع دستی پوشاک سنتی: انوع لباس اقوام، گیوه، بالاپوش، کلاش، پاپوش سنتی، چموش و چاروق
دلیل عمر طولانی صنایع دستی اصیل ایرانی
برخی از صنایع دستی ایران عمر طولانی دارند، به طوری که محققان و متخصصان این حوزه از بقای این صنایع دستی شگفت‌زده می‌شوند. اما چرا این صنایع می‌توانند برای مدتی طولانی جایگاه خود را حفظ کنند و بدون آسیب‌های جبران‌ناپذیر به بقای خود ادامه دهند؟
دلیل اصلی این بقا و عمر طولانی جنس و بافت اصلی این صنایع است، برای مثال کاسه‌های مسی که جز صنایع دستی فلزی ایران به حساب می‌آیند عمر طولانی دارند زیرا فلز مس به سادگی آسیب نمی‌بیند و از بین نمی‌رود. همچنین برخی از صنایع دستی سنگی نیز بقای بلند مدتی دارند زیرا سنگ‌ها تحت شرایط مختلف آب و هوایی همچنان باقی می‌مانند.
ممکن است برخی از صنایع دستی همانند صنایع دستی چرمی با گذر زمانی طولانی کمی نرم و نازک شوند و سفتی و طراوت اولیه خود را نداشته باشند زیرا چرم به هر حال در اثر گذر زمان ممکن است کمی تغییر حالت دهد. اما حتی صنایع دستی چرمی نیز همچنان به زندگی خود ادامه می‌دهند و کمتر دچار پوسیدگی یا خرابی می‌شوند.
چطور از صنایع دستی مراقبت کنیم؟
با توجه به اینکه صنایع دستی ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار هستند و هم از نظر مالی و هم از نظر معنوی جایگاه ویژه‌ای دارند، باید در مراقبت و نگه‌داری از آنها کوشا باشید. البته شرایط نگه‌داری هر یک از این صنایع دستی با سایر صنایع متفاوت است.
برای مثال شرایط نگه‌داری مینا کاری‌ها با شرایط نگه‌داری منسوجات قلم‌کاری شده فرق دارد. به طور کلی با توجه به جنس و بافت اولیه این صنایع دستی شما می‌توانید روش مراقبت و نگه‌داری را در پیش بگیرید.
از آنجایی که این صنایع با مواد اولیه طبیعی و به صورت دستی درست شده‌اند، اگر شرایط مراقبت و نگه‌داری خوبی نداشته باشند ممکن است آسیب ببینند.
اگر دوست دارید صنایع دستی خود را برای مدتی طولانی نگه‌دارید و هیچ آسیبی به آن وارد نکنید، بهتر است از روش‌های خاص نگه‌داری آنها استفاده کنید. در بخش بعدی به برخی از این شرایط خاص اشاره خواهیم کرد.
شرایط نگه‌داری صنایع دستی بافت و نساجی
فرش و گلیم از جمله صنایع دستی بافت و نساجی هستند، این دو دست‌بافته از زمان‌های قدیم تا به امروز مورد استفاده و نیاز بشر قرار دارند. به زبان ساده صنایع دستی بافت و نساجی جزء صنایع دستی کاربردی و تزیینی هستند ه تار و پود پشمی دارند بنابراین نباید به هنگام شستشو از مواد شوینده قوی استفاده کرد. در ضمن باید مراقب حمله حشرات ریز و موذی همانند بید باشیم. با قرص نفتالین از این صنایع دستی مراقبت کنید.
شرایط نگه‌داری صنایع دستی سنگی
یکی از اصلی‌ترین و پرطرفدارترین صنایع دستی سنگی فیروزه‌کوبی است که بیشتر برای تزیین و دکور به کار گرفته می‌شود. فراموش نکنید این نوع صنایع دستی بسیار گران‌قیمت هستند، بدین‌ترتیب باید در مراقبت آنها کوشا باشید. جوانب احتیاط را به خرج دهید تا این صنایع در ارتباط مستقیم با مواد آرایشی و بهداشتی قرار نگیرند تا دچار تغییر رنگ نشوند. همچنین بهتر است آنها را در معرض نور شدید خورشید قرار ندهید.
شرایط نگه‌داری صنایع دستی مینا کاری
به نقش و نگار برجسته و زیبایی که بر روی بشقاب‌ها یا جام‌ها کشیده می‌شود میناکاری می‌گویند. این صنایع دستی از رنگ‌های نسوز ساخته می‌شوند و با لعاب شفافی روکش شده‌اند. مراقب باشید بر روی این صنایع دستی اشیا نوک تیز یا برنده نکشید که در این صورت باعث رنگ پریدگی صنایع مینا کاری می‌شود.
شرایط نگه‌داری صنایع دستی چوبی
در آخر باید گفت یکی از زیباترین و پرطرفدارترین صنایع دستی ایران، صنایع دستی چوبی آن است که کاربردهای تزیینی زیادی دارد و گران‌قیمت است. برای مراقبت از این صنایع دستی باید ضربه‌ای به آن وارد نشود و خراشی بر روی آن به وجود نیاید.
به طور کلی مراقبت از اشیا گران‌قیمت همیشه کار سختی است ولی اگر تمام نکات مهم و ضروری را رعایت کنید بدون‌شک به هدف خود می‌رسید. همچنین صنایع دستی ایرانی از مواد مرغوب و طبیعی درست می‌شوند بنابراین عمر طولانی و بقای چشمگیری خواهند داشت.
دیدگاه تان را بنویسید