آشنایی با انواع پلاستیک

انواع پلاستیک

پلاستیک‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی مانند وزن سبک، انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی و سهولت شکل‌دهی، به طور گسترده‌ای در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند .این مواد مصنوعی از پلیمریزاسیون مونومرهای مختلف ساخته می‌شوند و هر نوع پلاستیک، خواص و کاربردهای خاص خود را دارد.

طبقه‌بندی پلاستیک‌ها

پلاستیک‌ها را می‌توان بر اساس رفتار حرارتی به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

ترموست‌ها: این نوع پلاستیک‌ها پس از شکل‌دهی، سخت و غیرقابل ذوب می‌شوند .به عبارتی دیگر، اگر ترموستی را حرارت دهیم، نمی‌توان آن را مجددا ذوب کرده و به شکل دیگری درآورد .از جمله ترموست‌ها می‌توان به رزین‌های اپوکسی و فنولیک اشاره کرد که در ساخت مدارهای چاپی، چسب‌ها و پوشش‌های محافظ استفاده می‌شوند.

ترموپلاست‌ها: این پلاستیک‌ها با حرارت نرم شده و با سرد شدن دوباره سفت می‌شوند .به همین دلیل، ترموپلاست‌ها قابل بازیافت هستند .از جمله ترموپلاست‌ها می‌توان به پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌وینیل کلرایدیا PVC و پلی‌اتیلن ترفتالات یاPET اشاره کرد.

انواع رایج ترموپلاست‌ها و کاربردهای آنها:

• پلی‌اتیلن: یکی از پرکاربردترین پلاستیک‌ها است که در ساخت کیسه‌های پلاستیکی، بطری‌ها، لوله‌ها و پوشش‌های کابل استفاده می‌شود.
• پلی‌پروپیلن: این پلاستیک سخت‌تر و مقاوم‌تر از پلی‌اتیلن است و در ساخت ظروف غذا، بسته‌بندی مواد غذایی، الیاف مصنوعی و قطعات خودرو کاربرد دارد.
• پلی‌وینیل کلراید: این پلاستیک سخت و مقاوم در برابر مواد شیمیایی است و در ساخت لوله‌های آب، پنجره‌ها، کفپوش و پوشش‌های کابل استفاده می‌شود.
• پلی‌اتیلن ترفتالات : این پلاستیک شفاف و سبک است و در ساخت بطری‌های نوشابه، الیاف پلی‌استر و فیلم‌های بسته‌بندی استفاده می‌شود.
• پلی استیرن: این پلاستیک سبک و شفاف است و در ساخت ظروف یک‌بار مصرف، عایق‌های حرارتی و بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شود.
• پلی کربنات: این پلاستیک سخت، شفاف و مقاوم در برابر ضربه است و در ساخت عینک‌های ایمنی، دیسک‌های فشرده و لنزهای دوربین استفاده می‌شود.
• ABS: این پلاستیک سخت، مقاوم و انعطاف‌پذیر است و در ساخت قطعات الکترونیکی، اسباب‌بازی و بدنه خودرو استفاده می‌شود.

پلاستیک حبابدار، همان‌طور که از نامش پیداست، نوعی پلاستیک است که سطح آن پوشیده از حباب‌های کوچک هواست .این حباب‌ها به پلاستیک حبابدار خاصیت ضربه‌گیری و محافظتی بالایی می‌دهند و از این رو در بسته‌بندی محصولات حساس و شکننده بسیار کاربرد دارد.

انتخاب پلاستیک مناسب

انتخاب پلاستیک مناسب برای یک محصول یا کاربرد خاص، یکی از تصمیمات مهم در فرآیند تولید است .هر نوع پلاستیک، خواص منحصر به فردی مانند مقاومت در برابر حرارت، مواد شیمیایی، ضربه، و انعطاف‌پذیری دارد که آن را برای کاربردهای خاصی مناسب می‌سازد .در این راهنما، به عوامل مهمی که در انتخاب پلاستیک مناسب تأثیرگذار هستند، می‌پردازیم.

عوامل مؤثر در انتخاب پلاستیک:

• خواص مورد نیاز:
  • مقاومت حرارتی :آیا پلاستیک باید در برابر حرارت بالا مقاومت کند یا در دمای پایین شکننده نشود؟
  • مقاومت شیمیایی :آیا پلاستیک با مواد شیمیایی خاصی در تماس خواهد بود؟
  • مقاومت مکانیکی :آیا پلاستیک باید در برابر ضربه، سایش یا کشش مقاومت کند؟
  • انعطاف‌پذیری :آیا پلاستیک باید انعطاف‌پذیر باشد یا سخت و سفت؟
  • وزن :آیا وزن پلاستیک اهمیت دارد؟
  • شفافیت :آیا پلاستیک باید شفاف باشد یا مات؟
• محیط کاربرد:
  • داخلی یا خارجی :آیا پلاستیک در محیط داخلی یا خارجی استفاده می‌شود؟
  • تماس با مواد غذایی :آیا پلاستیک با مواد غذایی در تماس خواهد بود؟
• روش تولید:
  • قالب‌گیری تزریقی :برای تولید قطعات با شکل پیچیده
  • اکستروژن :برای تولید لوله‌ها، پروفیل‌ها و فیلم‌های پلاستیکی
  • قالب‌گیری دمشی :برای تولید بطری‌ها و ظروف توخالی
• هزینه:
  • بودجه در دسترس برای تولید محصول
• تأثیرات زیست‌محیطی:
  • قابلیت بازیافت، زیست‌تخریب‌پذیری و تأثیر بر محیط زیست

پلاستیک‌های دسته دار، کیسه‌های پلاستیکی هستند که به منظور حمل آسان‌تر اجسام مختلف، به آن‌ها دسته اضافه شده است .این نوع پلاستیک‌ها در انواع مختلف و با کاربردهای متنوعی تولید می‌شوند و در زندگی روزمره ما بسیار پرکاربرد هستند.

مراحل انتخاب پلاستیک مناسب:

1. شناسایی خواص مورد نیاز :ابتدا به طور دقیق مشخص کنید که پلاستیک شما باید چه خواصی داشته باشد.
2. بررسی انواع پلاستیک‌ها :اطلاعاتی در مورد انواع مختلف پلاستیک‌ها و خواص آن‌ها جمع‌آوری کنید.
3. مقایسه گزینه‌ها :پلاستیک‌های مختلف را با توجه به خواص مورد نیاز و هزینه مقایسه کنید.
4. آزمایش :اگر امکان دارد، نمونه‌های کوچک از پلاستیک‌های مختلف را تهیه کرده و آزمایش‌های لازم را روی آن‌ها انجام دهید.
5. مشاوره با متخصص :در صورت نیاز، از مشاوره متخصصان مواد پلاستیکی استفاده کنید.

کاربرد انواع محتلف پلاستیک

پلاستیک‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی مانند وزن سبک، انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی و سهولت شکل‌دهی، در طیف وسیعی از محصولات و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند .در زیر به برخی از کاربردهای رایج انواع مختلف پلاستیک‌ها اشاره می‌شود:

پلی‌اتیلن (PE)

• کیسه‌های پلاستیکی :یکی از رایج‌ترین کاربردهای پلی‌اتیلن است.
• بطری‌ها :برای بسته‌بندی مایعات مانند شیر و آب معدنی استفاده می‌شود.
• لوله‌ها :در سیستم‌های آبیاری و فاضلاب کاربرد دارد.
• فیلم‌های بسته‌بندی :برای محافظت از محصولات غذایی و غیرغذایی استفاده می‌شود.

پلی‌پروپیلن (PP)

• ظروف غذا :به دلیل مقاومت در برابر حرارت، در ساخت ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌شود.
• بسته‌بندی مواد غذایی :برای بسته‌بندی مواد غذایی مانند ماست و کره استفاده می‌شود.
• الیاف مصنوعی :در تولید طناب، فرش و پارچه استفاده می‌شود.
• قطعات خودرو :برای ساخت برخی قطعات داخلی و خارجی خودرو استفاده می‌شود.

پلی‌وینیل کلراید (PVC)

• لوله‌های آب :به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، در سیستم‌های لوله کشی آب استفاده می‌شود.
• پنجره‌ها :در ساخت پنجره‌های UPVC استفاده می‌شود.
• کفپوش :برای پوشش کف ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
• پوشش کابل :برای عایق‌بندی سیم‌ها و کابل‌ها استفاده می‌شود.

پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)

• بطری‌های نوشابه :به دلیل شفافیت و مقاومت در برابر شکستگی، در ساخت بطری‌های نوشابه استفاده می‌شود.
• الیاف پلی‌استر :در تولید لباس، پرده و مبلمان استفاده می‌شود.
• فیلم‌های بسته‌بندی :برای بسته‌بندی مواد غذایی و غیرغذایی استفاده می‌شود.

پلاستیک حرارتی یا شیرینگ، نوعی پلاستیک است که با قرار گرفتن در معرض حرارت خاصیتی منحصر به فرد پیدا می‌کند :جمع شدن و چسبیدن محکم به سطح جسمی که دور آن پیچیده شده است .این ویژگی، پلاستیک حرارتی را به یکی از محبوب‌ترین مواد بسته‌بندی در صنایع مختلف تبدیل کرده است.

پلی استیرن (PS)

• ظروف یک‌بار مصرف :برای ساخت لیوان‌ها، بشقاب‌ها و ظروف غذا استفاده می‌شود.
• عایق‌های حرارتی :در ساخت یخچال‌ها و فریزرها استفاده می‌شود.
• بسته‌بندی مواد غذایی :برای بسته‌بندی مواد غذایی مانند گوشت و مرغ استفاده می‌شود.

پلی کربنات (PC)

• عینک‌های ایمنی :به دلیل مقاومت در برابر ضربه، در ساخت عینک‌های ایمنی استفاده می‌شود.
• دیسک‌های فشرده :در ساخت CD و DVD استفاده می‌شود.
• لنزهای دوربین :برای ساخت لنزهای دوربین استفاده می‌شود.

ABS

• قطعات الکترونیکی :در ساخت کیس کامپیوتر، تلفن همراه و لوازم خانگی استفاده می‌شود.
• اسباب‌بازی :برای ساخت اسباب‌بازی‌های مقاوم استفاده می‌شود.
• بدنه خودرو :برای ساخت برخی قطعات داخلی و خارجی خودرو استفاده می‌شود.

کلام پایانی

همانطور که مشاهده کردید، پلاستیک‌ها دنیای گسترده و متنوعی دارند .از کیسه‌های خرید روزمره گرفته تا قطعات پیچیده صنعتی، پلاستیک‌ها نقش مهمی در زندگی ما ایفا می‌کنند .با شناخت انواع مختلف پلاستیک‌ها و خواص آن‌ها، می‌توانیم انتخاب بهتری برای کاربردهای مختلف داشته باشیم و همچنین به حفظ محیط زیست کمک کنیم.