نظر حدادعادل درباره مهمترین خطرهای متوجه زبان فارسی

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مورد مهم ترین خطرهای متوجه زبان فارسی و اینکه در کدام بخش ها؛ رسم الخط، زبان گفتار یا نوشتار یا ادبیات وجود دارد، در گفت وگو با ایرنا اظهارکرد: این خطر به یک معنا شامل همه جنبه های زبان می شود ولی آن جنبه ای که بیشتر از همه به چشم می خورد و ناراحت کننده است استفاده نابجا از لغات خارجی به جای واژگان فارسی است که در تعدادی از برنامه ها و شبکه های رادیو و تلویزیون مرتب تکرار می شود. مجری برنامه ها حتی لغات عادی فارسی را به زبان انگلیسی و برای نمونه به جای وقت و زمان می گویند تایم.

غلامعلی حداد عادل افزود: از همینجا می توان فهمید نوعی بی انضباطی و سهل انگاری نسبت به این زبان در صداوسیما دیده می شود که بدآموزی ملی است و رهبری که پاسدار و پرچمدار هویت ملی ما هستند تذکر دادند. امیدواریم با همت صداوسیما، مدیران و ریاست سازمان و فرهنگستان در آینده وضع بهتر شود.

استاد دانشگاه تهران در مورد این نقد که چرا فرهنگستان در مورد کلمات خارجی مدتی بعد از آنکه وارد زبان شده و جاافتادند مثلا دنا به جای دی ان ای/DNA واژه‌ وضع می‌کند، گفت: خوب وقتی دی ان ای وارد زبان فارسی شد اصلا فرهنگستانی (فرهنگستان سوم) وجود نداشت.

وی تاکید کرد: واژه آدم نیست که از دروازه ای خاص یا مرزی مشخص وارد شود که معلوم شود وارد کشور شده است و بتوانیم برای آن معادل انتخاب کنیم. واژه از جاهای مختلفی؛ مانند امواج، کتاب ها، با ورود جنس های مختلف، یا افرادی که به خارج می روند و راه های زیاد دیگری وارد زبان می شود، به همین دلیل چطور می توانیم دروازه‌بانی و رصد کنیم کدام واژه وارد زبان فارسی شده است تا برای آن معادل وضع کنیم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: اصل این کار (واژه سازی بموقع) را قبول داریم؛ ولی فکر می کنیم بهترین راه این است که متخصصان هر رشته تشخیص دهند از میان لغات جدید کدام لغات اجتماعی، مردمی و فراگیر می شود و کدام در حوزه تخصصی باقی می ماند یا از بین می رود و به آن برای معادل سازی اولویت بدهند و آن را به اطلاع گروه واژه گزینی برسانند.

وی ادامه داد: ما حدود ۷۰ گروه متخصص در فرهنگستان داریم که به آنها ضابطه ای برای تعیین اولویت ساخت واژه ها داده ایم، یکی همین است که از میان این لغات کدام به دهان مردم می افتد و استفاده می شود. ممکن است بعضی از این کلمات اصلا وارد واژگان مردم عادی نشود. البته این یک راه‌حل نسبی برای این مشکل (واژه گزینی برای لغات خارجی) است.