آیا طرح ترافیکی جدید آز آغاز موفق بوده است؟

اجرای طرح محدوده کنترل آلودگی هوا که از اول تیرماه جایگزین طرح سابق زوج یا فرد شد، به میزان مشهودی بر ترافیک معابر به ویژه در محدوده‌های مرکزی شهر اثر گذاشت. اکنون با استخراج گزارش‌هایی که از سنجش طول صف ترافیک در معابر و نیز سامانه‌های ثبت تردد خودروها به دست آمده است، با دقت بیشتری می‌توان به شهروندان گزارش داد که در یک هفته آغازین تیرماه چه تغییری در ترافیک شهر ایجاد شده است.

براساس گزارش‌هایی که شرکت کنترل ترافیک تهران از طول ترافیک سنگین روزانه معابر و نیز سامانه‌های ثبت تردد محدوده کنترل آلودگی هوا ارائه کرده است، می‌توان از کاهش 30 درصدی ترافیک این محدوده سخن گفت. میزان کاهش ترافیک در هفته اول تیر، برحسب طول ترافیک سنگین روزانه معابر نسبت به متوسط روزهای متناظر در خرداد 98 و تیر 97 حدود 35 درصد گزارش شده و میزان کاهش ترافیک بر اساس سامانه ثبت تردد محدوده دوم (کاهش آلودگی هوا) نسبت به متوسط ورود به محدوده در هفته پایانی خرداد 98 نیز 24 درصد (در ساعات اجرای طرح) گزارش شده است.

کاهش 35 درصدی ترافیک معابر سنگین و کاهش 24 درصدی ورود به محدوده در حالی است که در معابر خارج از محدوده‌های ترافیکی نیز شاهد کاهش 6 درصدی ترافیک نسبت به هفته قبل و هفته مشابه سال قبل هستیم.

شرکت کنترل ترافیک همچنین گزارش داده که در هفته آغازین تیرماه، در محدوده بزرگراه‌های غربی مرتبط با کرج و دیگر شهرهای غرب تهران نیز نقاط دارای ترافیک سنگین کاهش داشته است که می‌توان این تغییر را ناشی از تأثیر طرح جدید بر کاهش سفر به سمت مرکز شهر تهران ارزیابی کرد. در بزرگراه آزادگان نیز میزان کاهش ترافیک در پنج روز ابتدایی تیرماه محسوس بوده است.

به علاوه، برای 15 نقطه داخل محدوده دوم (زوج یا فرد سابق) که در دوره سه ماهه بهار سال جاری با ترافیک سنگین در طول روز مواجه بودند، در پنج روز ابتدایی اجرای طرح جدید هیچ ترافیک سنگینی گزارش نشده است.

این گزارش‌ها همه مربوط به تأثیرات طرح جدید در هفته اول تیرماه و بدیهی است که احتمال تغییر رفتار ترافیکی شهروندان با توجه به انطباق آنها با شرایط و محدودیت‌های جدید، وجود دارد. با این حال واضح است که حذف زوج یا فرد و اجرای طرح جایگزین، تأثیر محسوسی بر کاهش ترافیک شهر داشته است که بخشی از آن ماندگار خواهد بود و علاوه بر محدوده‌های اول و دوم، بر ترافیک معابر خارج از محدوده نیز اثر خواهد گذاشت.

کارشناسان معتقدند تداوم اجرای طرح تا پایان فصل تابستان که مهلت 20 روزه تردد رایگان برای همه شهروندان به پایان برسد و نیز اجرای آن در پاییز که تقاضای سفر با شروع به کار مدارس و دانشگاه‌ها افزایش می‌یابد، می‌تواند به شکل پایدارتری میزان تأثیر این طرح بر کیفیت عبور و مرور خودروها در شهر را نشان دهد.

در برآورد تغییرات ترافیکی هفته اول تیرماه، عواملی همچون انسداد محور جلال آل احمد و شهید گمنام (به علت عملیات اجرایی پل گیشا) و مراسم تشییع پیکر شهدای گمنام در روز پنجشنبه ششم تیرماه را نیز باید به حساب آورد که باعث می‌شود معابر متصل به محدوده پل گیشا و همچنین ترافیک روز پنجشنبه 6 تیر با این میزان اطلاعات قابل تحلیل دقیق نباشد.

به عقیده کارشناسان ترافیک، طرح کنترل آلودگی هوا دو تأثیر کوتاه‌مدت و بلندمدت بر ترافیک خواهد داشت؛ در کوتاه‌مدت باعث کاهش ترافیک در محدوده این طرح (یعنی محدوده طرح کنترل آلودگی هوا یا همان زوج یا فرد سابق) می‌شود و در بلندمدت به تغییر رفتار ترددی شهروندان منجر خواهد شد که یکی از اهداف اصلی اجرای این طرح است.